Jak twierdzi Arkadiusz Urban, prezes Krajowego Zasobu Nieruchomości, w Polsce brakuje nawet 2-3 mln mieszkań. Tymczasem w ostatnim czasie coraz więcej mówi się o tysiącach nieruchomości, które są niezamieszkałe. W Krakowie jest ich około 60 tys. Dlaczego nikt w nich nie mieszka?

Jak podaje portal naszemiasto.pl, ok. 15% mieszkań, które znajdują się w Krakowie, jest niezamieszkałych. Chodzi o około 60 tys. pustostanów. Przyjmując, że w każdy mogłyby zamieszkać dwie osoby, daje to dach nad głową dla około 120 tys. osób. Te lokale mogłoby być wynajęte, ale nie są. Dlaczego? Jak twierdzi Piotr Krochmal, ekspert z Instytutu Analiz Monitor Rynku Nieruchomości, w Krakowie nastąpił tak duży wzrost cen, że właścicielom mieszkań nie opłaca się ich wynajmować. Nieruchomość kupiona na początku 2023 roku za 500 tys. zł obecnie może być warta nawet 100 tys. zł więcej.

To oznacza, że lokal przyniósł w tym okresie ok. 8 tys. zł przychodu miesięcznie. Zysk z wynajmu jest przy tej kwocie niewielki, a przy tym oddanie w użytkowanie mieszkania najemcy wiąże się z ryzykiem. Można trafić na nieuczciwe osoby, które nie tylko nie będą płacić czynszu, ale doprowadzą lokal do gorszego stanu i nawet nie będą chciały opuścić nieruchomości mimo wypowiedzenia im umowy. Z ankiety „Problemy i perspektywy wynajmujących 2022” przeprowadzonej przez firmę Rendin wynika, że 70% właścicieli lokali na wynajem miało kiedykolwiek problem z najemcami. Wielu woli unikać ryzyka i zarobić na szybkim wzroście wartości nieruchomości.

Obecnie wynajem umożliwia osiągnięcie zwrotu z inwestycji na poziomie ok. 4%, co oznacza 5 razy gorszy wynik niż na samym wzroście wartości nieruchomości. Za dwupokojowe mieszkanie trzeba zapłacić miesięcznie 2-3 tys. zł. Jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny, w III kwartale spadły ceny wynajmu w polskich miastach i wzrosła podaż. To oznacza, że część właścicieli lokali będzie musiało jeszcze obniżyć oczekiwania finansowe. To tym bardziej zniechęca do wynajmu.

Duże wzrosty są efektem programu Bezpieczny Kredyt 2%. Ogromna liczba wniosków o bankowe finansowanie spowodowała, że właściciele nieruchomości zaczęli podnosić ceny. Na 2024 rok eksperci mają różne prognozy. Jak twierdzi wspomniany Piotr Krochmal, niższy wzrost cen może zachęcić wielu właścicieli pustostanów do znalezienia najemców. W przypadku gdyby tylko część wolnych nieruchomości trafiła pod wynajem, prawdopodobnie przełożyłoby się to na znaczny spadek czynszów. Z drugiej strony Bartosz Turek, analityk rynku mieszkaniowego w HREIT, uważa, że wzrost cen może wynieść nawet kilkanaście procent.

To, czy pustostany pozostaną niezamieszkałe, zależy przede wszystkim od sytuacji rynkowej. Jeśli ceny nieruchomości będą dalej systematycznie rosły, prawdopodobnie właściciele nie zdecydują się na wynajem mieszkań. Natomiast część może chcieć już teraz sprzedać mieszkanie i  osiągać wysoki zwrot z inwestycji.